Van jaarplan naar realisatiekracht: waarom het echte werk pas begint als het plan af is

Elk najaar vullen vergaderruimtes zich met flip-overs, plannen en ambities managementteams die gefocust werken aan hun strategisch jaarplan. Doelen worden aangescherpt, keuzes gemaakt. Maar hoe goed deze plannen ook zijn opgebouwd, veel organisaties lopen tegen hetzelfde probleem aan: het plan komt niet tot leven in de praktijk.

En dat is precies waar strategisch bouwen voor 2026 begint. Niet bij het schrijven van het jaarplan, maar bij het ontwikkelen van de realisatiekracht die nodig is om het waar te maken.

Waarom veel jaarplannen stranden vóór maart

De meeste plannen worden met de beste intenties opgesteld: doelen, budgetten, projecten, KPI’s.  Toch schuift er vaak al iets in het eerste kwartaal. Waarom? Niet omdat het plan inhoudelijk niet klopt, maar omdat het gedrag dat nodig is voor uitvoering nog ontbreekt.

Plannen realiseren vraagt iets anders. Het vraagt om:

• gedrag dat past bij de ambitie
• ritme in sturing en leren
• ruimte om oud gedrag los te laten
• een voorhoede die het nieuwe gedrag al leeft
• leiderschap dat de beweging zichtbaar maakt

Zonder deze factoren wordt elk plan een papieren tijger.

De realisatiecheck: van plannen maken naar plannen waarmaken

De Realisatiecheck van Intenza biedt een heel ander startpunt dan een klassiek jaarplan. Het helpt jou als leidinggevenden niet alleen om te bepalen wat je wil realiseren, maar vooral hoe haalbaar dat is in de teamdynamiek en dagelijkse praktijk.

Vijf belangrijke vragen die je al tijdens de bouwfase meeneemt zijn:

Vraag 1. Welke realisatieremmers kan ik nu al voorzien?

Bijvoorbeeld:

• Processen die niet ingericht zijn op snelheid of wendbaarheid
• Teamleden die terugvallen in oude gewoonten onder druk
• Gebrek aan capaciteit op sleutelrollen (zoals accountmanagement)
• Weerstand tegen verandering bij een specifiek cluster of afdeling

Vraag 2. Hoe groot is de verandering die ik van mijn team vraag?

Vraag jezelf af: Van waar komen we, en waar willen we naartoe? Bijvoorbeeld:

• Van reactief klantcontact → naar proactieve klantbenadering
• Van individuele targets → naar gedeelde teamdoelen
• Van tijdrovende rapportages → naar datagestuurde dashboards

Hoe groter de sprong, hoe meer aandacht nodig is voor communicatie, training en begeleiding.

Vraag 3. Welke quick wins en ‘groene golf’ kan ik als leider benutten?

Quick wins zijn kleine acties die direct toepasbaar zijn in de praktijk en snel zichtbaar resultaat opleveren. Ze vragen weinig inspanning, maar helpen teams om voortgang te ervaren en energie op te bouwen richting de ambitie. Bekijk deze video waarin begin met quick wins wordt uitgelegd.

De groene golf staat voor wat al werkt en past bij het gewenste gedrag. Door deze voorbeelden zichtbaar te maken en te benutten, laat je zien dat de beweging al gaande is. Dat vergroot vertrouwen en helpt anderen makkelijker aan te haken. In de inspiratievideo ‘de groene golf: focus op wat wel werkt’ wordt deze succesfactor verder uitgelegd.

Vraag 4. Hoe concreet heb ik het gedrag gemaakt dat ik op cruciale momenten wil zien?

Gedrag wordt pas effectief als het toetsbaar is. Maak het zo concreet mogelijk.

Bijvoorbeeld:

• In elk klantgesprek stellen we minimaal één verdiepende toekomstgerichte vraag
• Bij elke teammeeting starten we met een korte evaluatie van het weekdoel
• Iedere salescollega logt dezelfde dag het klantcontactmoment in het CRM

Vergeet niet: concreet gedrag maakt coachen makkelijker en voorkomt interpretatieverschillen.

Vraag 5. Welke ritmes ga ik inzetten om dit gedrag zichtbaar te maken en vast te houden?

Bijvoorbeeld:

• Wekelijkse ‘winnende momenten’ delen in het teamoverleg
• Een ritme van maandelijkse 1-op-1’s over gedrag en voortgang
• Iedere maandagochtend een 10-minuten ‘kickstart call’
• Start kwartaal met een dagdeel reflectie en herijking

Zonder ritme vervaagt gedrag.

Door deze vragen vroeg in het proces te stellen, bouw je niet alleen aan een jaarplan – je bouwt aan het succes ervan.

Vijf bouwstenen voor realisatiekracht

Er zijn vele manieren voor het opstellen van jaarplannen: denken op één A4, werken met pitches, en structuren die helpen om impact en haalbaarheid scherp te krijgen. Maar strategisch bouwen vraagt om een extra stap:

Je bouwt niet alleen het plan. Je bouwt de omstandigheden waarin het plan realiseerbaar wordt.

Dat betekent dat realisatieprincipes een volwaardig onderdeel worden van het strategische proces.

De vijf bouwstenen voor realisatiekracht in 2026

1. Focus: minder plannen, meer realiseren

Slim plannen begint bij keuzes maken. Maar strategisch bouwen vraagt om het stellen van een extra vraag:
Wat stoppen we zodat er mentale en operationele ruimte ontstaat?

Zonder ‘stop-doing’ wordt elk plan een optelsom van extra’s. Dan groeit de druk, maar niet de realisatiekracht.

2. Gedrag: beschrijf de momenten van de waarheid

Teams hebben niet alleen doelen nodig, maar concreet gedrag op cruciale momenten. Bijvoorbeeld: “Tijdens elk klantgesprek stellen we één verdiepende vraag over toekomstplannen.” Zodra gedrag concreet wordt, wordt realisatie voorspelbaar. Je weet wanneer je moet kijken en waar je op wilt coachen. Hoe je dat doet legt Mario uit in deze video: concretiseer het gewenste gedrag

3. Ritme: de kortste weg naar beter presteren loopt via leren

Ritme is de motor van realisatiekracht. Denk aan:

• leeroverleggen waarin best practices worden gedeeld
• een 10-voor-10 ritme (iedereen belt vóór 10 uur 10 klanten)
• vaste wekelijkse succesmomenten
• korte, frequente feedbackloops

Gedrag zonder ritme vervaagt. Gedrag mét ritme wordt cultuur.

4. Voorhoede: versnellen via wie het al laat zien

In elk team zijn collega’s die het nieuwe gedrag al belichamen. Gebruik deze ‘groene golf’ om anderen te inspireren, versnellen en motiveren. Hiermee:

• Laat je zien dat het kan
• Maak je succes concreet en deelbaar
• Geef je anderen iets om zich aan te spiegelen

Succes trekt succes aan.

5. Leiderschap: zichtbaar sturen op beweging

Strategisch bouwen vraagt om leiders die:

• voorbeeldgedrag tonen
• richting geven én zorgen voor rust
• durven stoppen met wat geen waarde meer toevoegt
• het team meenemen van intentie naar uitvoering

Leiderschap is daarmee geen randvoorwaarde, maar de bepalende factor voor realisatiekracht. Hoe? Inspireer als haas.

Begin nú al met bouwen aan jouw uitvoering

In veel organisaties start het echte werk pas ná het plannen maken. Maar excellente teams zijn dan al weken bezig met::

• het bouwen van gedragscomponenten
• het creëren van ritme
• het organiseren van stop-doings
• het activeren van hun voorhoede
• het integreren van leren in de dagelijkse praktijk

Daarmee wordt strategisch plan geen jaarlijkse verplichting, maar een continu proces van ontwikkelen, verbeteren en versnellen.

Klaar om jouw jaarplan echt te realiseren?

Strategisch bouwen aan volgend jaar betekent niet dat je méér moet doen, maar dat je bewuster moet bouwen aan hoe je het gaat doen.

Door realisatiekracht vroeg in het proces te integreren, vergroot je niet alleen de kans op succes, maar je versnelt ook de beweging én verhoogt het eigenaarschap in je team. Wil je inzicht krijgen in jouw realisatiekracht of ontdekken waar jouw remmers en versnellers zitten? Plan een sparringsmoment met een van onze realisatiecoaches.

FAQ – Veelgestelde vragen over jaarplannen en realisatie

Wat is een strategisch jaarplan?
Een strategisch jaarplan is de vertaling van organisatiedoelen naar concrete acties, prioriteiten en projecten voor het komende jaar. Het is de routekaart van strategie naar praktijk.

Wat is realisatiekracht?
Realisatiekracht is het vermogen van een organisatie of team om een plan daadwerkelijk te realiseren. Het omvat gedrag, ritme, leiderschap en het benutten van de ‘groene golf’.

Wat maakt een jaarplan succesvol?
Niet alleen een goed idee op papier, maar vooral de borging van uitvoering in gedrag, ritme en leiderschap. Succesvolle plannen zijn uitvoerbaar, meetbaar en gedragen.

Wat is de rol van leiderschap bij het realiseren van plannen?
Leiderschap maakt of breekt realisatie. Leiders moeten richting geven, gedrag voorleven, stoppen met wat niet werkt én ruimte creëren voor het nieuwe.

Wat is de groene golf in een team?
De succesfactor de groene golf zijn mensen die het gewenste gedrag al laten zien. Door hen te benutten als voorbeeld, versnel je gedragsverandering in de rest van het team.

Samenvatting

Een strategisch jaarplan werkt pas als het wordt vertaald naar gedrag in de praktijk. Door al in de bouwfase aandacht te besteden aan realisatiekracht – via concreet gedrag, duidelijke ritmes, leiderschap en het benutten van quick wins en de groene golf – vergroot je de kans dat plannen ook echt worden waargemaakt. Zo wordt het jaarplan geen papieren document, maar een leidraad voor dagelijks handelen.